از زمان پاك كن هاى اوليه تاكنون، اين فراورده تغييرات فراوانى به خود ديده است. چنانكه در آغاز از تكه هاى نرم نان براى پاك كردن اثر مداد استفاده می شد. پس از آن لاستيك براى اين منظور مورد استفاده قرار گرفت و از اين رو، هنوز هم در برخى مناطق پاك كن را لاستيك می نامند. به هرحال، هم اكنون اين فراورده در انواع گوناگون از موادى همچون لاستيك، صمغ، وينيل يا مواد مشابه ديگر ساخته می شود.

از زمان پاك كن هاى اوليه تاكنون، اين فراورده تغييرات فراوانى به خود ديده است. چنانكه در آغاز از تكه هاى نرم نان براى پاك كردن اثر مداد استفاده می شد. پس از آن لاستيك براى اين منظور مورد استفاده قرار گرفت و از اين رو، هنوز هم در برخى مناطق پاك كن را لاستيك می نامند. به هرحال، هم اكنون اين فراورده در انواع گوناگون از موادى همچون لاستيك، صمغ، وينيل يا مواد مشابه ديگر ساخته می شود.

پيش از اختراع پاك كن از تكه هاى نرم و فشرده ى نان سفيد براى از بين بردن اثر مداد استفاده مى شد. هنوز هم برخى از هنرمندان براى پاك كن كردن اثر زغال يا پاستل، چنين مى كنند. ادوارد نيم، مهندسى انگليسى بود كه با اختراع پاك كن در سال 1770 به شهرت رسيد. او به جاى يك تكه نان، از يك تكه لاستيك براى پاك كردن استفاده كرد و خواص آن را مورد بررسى قرار داد و متوجه توانايى آن در پاك كردن اثر گرافيت شد. پس از آن، پاك كن هاى پلاستيكى فروش بالايى پيدا كردند.

ولى لاستيك هم مانند نان فاسد مى شد. در سال1839 ، چارلز گودير راز اثر گرما بر لاستيك را كشف كرد و از آن پس كاربرد گسترده ى پاك كن ها همه گير شد. در سال 1858 ، هايمن ليپمن امتياز ثبت متصل كردن پاك كن به ته مدادها را كسب كرد. اما چندى بعد اين امتياز لغو شد چرا كه او به جاى اختراع يك فراورده ى جديد، دو فراورده را با هم تركيب كرده بود.

پاك كن چگونه كار مى كند؟

هنگامى كه با مداد اثرى روى كاغذ مى كشيد، ذره هاى گرافيت روى كاغذ باقى مانده، بر سطح آن مى چسبد. پاك كن، ذره هاى گرافيت را از سطح كاغذ پاك مى كند. در واقع، مولكول هاى پاك كن چسبناك تر از كاغذند. پس با كشيدن پاك كن روى كاغذ، گرافيت تمايل بيش ترى به چسبيدن به پاك كن نشان مى دهد تا به كاغذ.

برخى از پاك كن ها لايه ى سطحى كاغذ را از بين مى برد. پاك كن هاى ته مدادها با جذب ذره هاى گرافيت، باقیمانده اى به جاى مى گذارند كه بايد كنار زده شوند. اين نوع پاك كن سطح كاغذ را از بين مى برد.

انواع پاك كن

پاك كن هاى وينيلى از پاك كن هاى ته مدادها نرم ترند .پاك كن ها ى صمغىِ مخصوص كارهاى هنرى از تركيب لاستيك زبر و نرم ساخته مى شوند و براى پاك كردن اثر مداد در سطوح بزرگ مناسبند و آسيبى به كاغذ وارد نمى كنند اما مقدار زيادى باقى مانده به جا مى گذارند.

نوعى پاك كن خميرى هم وجود دارد. اين پاك كن ها انعطاف پذيرند و گرافيت و زغال را بدون ساييدن كاغذ جذب مى كنند. اگر اين نوع پاك كن داغ باشد به كاغذ مى چسبد .

اين پاك كن پس از مدتى، به خاطر جذب گرافيت و زغال، سطح كاغذ را سياه مى كنند. در اين حال بايد لايه ى سطحى آن ها را برداشت.

لاستيك

لاستيك يك بسپار هيدروكربنى كشسان است كه هم به صورت طبيعى در شيره ى برخى گياهان موجود است و هم به صورت ساختگى تهيه مى شود. منبع تجارى براى توليد پاك كن، شيره يا صمغ درخت پارا رابر است. گياهان ديگر هم چون انجير، فرفيون و قاصدك نيز از اين شيره برخوردارند.

در لاستيك طبيعى، واحدهاى ايزوپرن نقش مونومر را دارند. در لاستيك هاى مصنوعى، ايزوپرن را مونومرهاى ديگر نيز همراهى مى كنند. جوزف پريستلى در سال1770  كشف كرد كه شيره يا صمغ خشك شده ى درختان اثر مداد را پاك می كند. وى بود كه نام لاستيك را براى اين ماده برگزيد.

امروزه ، پاك كن ها از لاستيك ساخته مى شوند.

برخى از آن ها را با گرد سنگ خارا مى سايند تا عمل سايش را بهتر انجام دهند. در ساخت پاك كن هاى بادوام تر، لاستيك را گرم مى كنند يا به آن گوگرد و مواد شيميايى ديگر می افزايند تا لاستيك را مقاوم كنند.

منبع:رشد