برگهای این گیاه دارای 2ـ5/1 درصد حجمی اسانس است که قسمت عمده آن را ترپینولن (Terpinolen) 4/30%، سینئول، لینالول، ترپینئول (Terpineol)، لینالیل استات تشکیل میدهد . همچنین در برگ گیاه علاوه بر اسانس، تانن، فلاونوئید، ویتامین C (به میزان 82 میلیگرم در صد گرم برگ خشک) وجود داشته و فاقد آلکالوئید و گلیکوزیدهای قلبی بوده است .
در یک مطالعه که در شرایط in-vitro اثر اسانس، عصاره محلول در آب، عصاره محلول در دیکلرومتان و عصاره محلول در روغن ذرت روی انواع میکروبها مطالعه شد مشخص گردید که اسانس مورد میتواند مانع رشد باکتریهای استافیلوکوکوس اورئوس، پسودوموناس آئروجینوزا، اشریشیاکلی گردد .
![](http://s4.picofile.com/file/7810768274/2013_06_20_013337.jpg)
گیاهی درختچهای، همیشه سبز و معطر با ساقههای بسیار متعدد، منشعب، شاخهها دارای برگهای نزدیک به هم و متراکم با پوشش خاکستریرنگ میباشد. برگها متقابل، تقریباً بدون دمبرگ، تخم مرغی و سرنیزهای. نوکتیز کامل، چرمی، پایا، بدون کرک و براق، پوشیده از نقاط شفاف با رگبرگهای نامشخص، گلها سفید رنگ، معطر، منفرد، تقریباً بزرگ، دارای دمگل و پرچمهای متعدد است. میوه سته، تقریباً گوشتی، تخم مرغی به رنگ آبی تیره و متمایل به سیاه دارای تاجی از کاسبرگهای باقیمانده بر آن و دانههای متعدد است . میوه آن تحت عنوان Mursins در خاورمیانه بعنوان چاشنی کاربرد دارد .
![](http://s4.picofile.com/file/7810768274/2013_06_20_013337.jpg)
اندام داروئی:
بخش داروئی این گیاه را برگها تشکیل میدهند. برگهای گیاه همیشه سبز، پایا، متقابل، ساده نوک تیز، با حاشیه درشت، چرمی منقوط و به رنگ سبز تیره و معطر میباشد . این برگها چنانچه در سایه آفتاب خشک شده باشند رنگی پررنگ و بوئی مطبوع و تند دارند و در صورتی که در مقابل آفتاب شدید خشک شده باشند رنگ زرد پیدا کرده و بوی بسیار کمی خواهند داشت .
زمان جمعآوری:
بهترین زمان جمعآوری برگ از اواسط بهار تا اواسط تابستان است که گیاه حداکثر فتوسنتز را انجام میدهد .
دامنۀ انتشار:
در بین هرزویل و منجیل، لاب سفید در بختیاری، دره رودخانه خراسان، شهبازان، شهشوم، سراب، گیلانغرب، کرمان، نودان، کازرون، مهارلو در شیراز، نیریز به طرف شیراز، فسا، ممسنی، نزدیک حاجیآباد و بندرعباس پراکندگی دارد .
مواد متشکله:
برگهای این گیاه دارای 2ـ5/1 درصد حجمی اسانس است که قسمت عمده آن را ترپینولن (Terpinolen) 4/30%، سینئول، لینالول، ترپینئول (Terpineol)، لینالیل استات تشکیل میدهد . همچنین در برگ گیاه علاوه بر اسانس، تانن، فلاونوئید، ویتامین C (به میزان 82 میلیگرم در صد گرم برگ خشک) وجود داشته و فاقد آلکالوئید و گلیکوزیدهای قلبی بوده است .
خواص درمانی:
مورد به صورت موضعی در درمان تبخال ، به عنوان آنتی سپتیک و در درمان التهاب مخاط بینی استفاده میگردد . ضد احتقان، قابض، تقویتکننده و ضد عفونیکننده و ضد انگل است. مصرف موضعی آن در بهبود زخم و مصرف خوراکی آن در درمان اختلالات سیستم گوارشی و مجاری ادرار کاربرد دارد. همچنین به صورت خوراکی در ناراحتیهای مجاری تنفسی، سینوزیت و سرفههای خشک بکار میرود. کاربرد موضعی آن در آکنه، بواسیر و عفونت لثه و در پسوریازیس میباشد .
موارد استعمال در پزشکی گذشته:
در طب گذشته مورد را تحت عنوان «آس» یا «عمار» به معنی نیکوی و خوشبو نامیده بودند و برای آن اثرات قابض، ضد اسهال و تقویتکننده رویش مو قائل بودهاند . از دمکردۀ برگهای آن به صورت غرغره و دهانشویه در موارد آفت (Aphthae) استفاده میشده، همچنین معتقد بودند که اسانس مورد فرحآور و مقوی قلب است.
آثار فارماکولوژیکی گیاه مورد:
در یک مطالعه که در شرایط in-vitro اثر اسانس، عصاره محلول در آب، عصاره محلول در دیکلرومتان و عصاره محلول در روغن ذرت روی انواع میکروبها مطالعه شد مشخص گردید که اسانس مورد میتواند مانع رشد باکتریهای استافیلوکوکوس اورئوس، پسودوموناس آئروجینوزا، اشریشیاکلی گردد . اثر ضد ویروس پماد حاوی 10% اسانس گیاه مورد روی بیماران مبتلا به ویروس هرپس سیمپلکس تیپ 1 و 2 مورد آزمایش قرار گرفت.
آزمایشها بر اساس روش علمی double blind و به صورت کاملاً اتفاقی در دو گروه تست و کنترل انجام گرفته است. در یک سری آزمایشات بالینی از 46 بیمار آلوده به ویروس هرپس 34 نفر پماد حاوی 10 درصد اسانس مورد و 12 نفر پماد کنترل را به صورت روزی 5ـ3 مرتبه در ناحیه ملتهب به مدت زمان 48 ساعت بهبودی مصرف نمودند.